De vogels floten nog om half tien ’s avonds. Ik liep tussen de hoge bomen door die langs de oprijlaan staan van het landgoed van Herman van Veen. Had hem net horen zingen, ‘In Vogelvlucht’, zoals de mini-concertenreeks heet. En hier zongen de vogels nog even door. Wonderlijk, zo ’s avonds laat na zonsondergang. Kon ik hier maar blijven.
Het was eens een avond niet over politiek gegaan, wat al de hele dag het nieuws beheerste. Het enige wat refereerde aan de huidige staat van de wereld was de opmerking van deze bijna 80-jarige: ‘Ik ben van na de oorlog. En ik hoop dat dat zo blijft.’
Dat gaf me hoop, want ik zie dat politiek steeds meer andere terreinen van het leven binnendringt. Toen Palestijnse activisten in Theater De Leest het concert van Lenny Kuhr verstoorden, kwam ineens de politiek in het theater. Zoals ook politiek de musea inkwam bij de bekladding van schilderijen door milieu-activisten. Maar kunst is geen plek voor politieke polarisatie. Kunst is weerloos.
Wetenschap ook. Het zijn niet alleen de pro-Palestijnse protesten die de universiteiten tot politieke arena’s maken. Ook met de verwijten aan klimaatwetenschappers, vaak weer van de andere kant van de gepolariseerde politiek, en aan gezondheidswetenschappers tijdens de corona-pandemie, dringt de politiek zich op aan de wetenschap. Maar wetenschap is weerloos. De meest kwade dictaturen, van rechtse én linkse snit, beginnen met het verbranden van boeken.
Daarmee ontnemen ze de vrijheid van denken en verbeelden. Van jouw en mijn vrijheid om je eigen gedachten te vormen. Om zelfkritisch te leren zijn. Niet alles maar voor zoete koek aan te nemen, maar te bevragen, te onderzoeken én te bestrijden – maar op argumenten. Het gaat om jouw en mijn vrijheid om je eigen gevoel, je eigen verlangens, je eigen overtuiging te verbeelden, de wereld mooier te maken met lieve woorden, ontroerende schilderijen, aangrijpende en ja ook confronterende liedjes, vingers op de zere plek en te voelen: ik leef ergens voor.
Zo mag de politiek ook nooit spelen met de media of de rechtbank om eigen gewin. Ook media zijn weerloos – kijk maar naar hoe demonstranten op journalisten reageren. Net zoals gewelddadige regimes dat doen. Met een frame dat ze ‘links’ of ‘rechts’ of zelfs ‘vijandig’ zijn, ontneem je jezelf de vrijheid om aangesproken te worden, iets nieuws te horen, en je eigen overtuiging te verbeteren. En om te leren omgaan met tegenslag, als je eens een keer je zin niet krijgt. Daarmee is een rechter ook niet meteen ‘links’ of ‘rechts’. Je kunt ook gewoon eens geen gelijk hebben. En moet een wet anders? Dan is dát iets voor de politiek, op de plek waar het hoort: in óns parlement.
Terwijl bij de verwondering om de vogels al deze gedachten door me heen gingen op weg naar de parkeerplaats bij het naastgelegen hotel, werd het geluid van de langsrazende auto’s steeds luider. Ik mocht ’s avonds laat weer 130 rijden. Het beviel me voor geen meter.
Dominee Otto Grevink is predikant voor Kaatsheuvel en de Efteling, Sprang-Capelle en Waspik vanuit De Brug, en pionier bij Zin op School in Waalwijk en bij De Plaats op Ameland. Reacties zijn welkom op ottogrevink@gmail.com.