Enkele jaren geleden besteedde Stichting Niel Steenbergen en Oosterhout met een kleine tentoonstelling aandacht aan het feit dat de kunstenaar een kwart eeuw daarvoor overleden was. In het stadhuis waren twee staties te bewonderen van de Kruisweg die Niel ooit gemaakt had voor de St-Jozefkerk in Kaatsheuvel.

In 1956 hadden de parochianen hun jubilerende pastoor een Kruisweg van maar liefst vijftien staties geschonken. Niel Steenbergen had hem gehakt. Nou bestaat een Kruisweg gewoonlijk uit veertien staties, waaronder drie maal een Val onder het kruis. Niel vond dat wat veel, dus hij liet er één weg. Dan houd je toch dertien staties over? Ja, maar Niel voegde er weer een Piëta aan toe: Maria treurt met het dode lichaam van haar Zoon op schoot. Bovendien sloot hij de serie af met een steen waarop de drie Maria’s op paasochtend bij het verlaten graf komen. Dus toch vijftien staties.

Kets

Die St-Jozefkerk werd een medisch centrum, de Kruisweg haalde men weg. Toen men vanuit Oosterhout informeerde waar die gebleven was, zei men: ‘Die is vast naar Afrika. Daar geloven de mensen tenminste nog.’ Gelukkig waren er de foto’s nog. Die hangen nu nog in Theek 5. Maar er gebeurde iets wonderlijks: de Kets, de heemkundekring van Kaatsheuvel zette de mensen van de Steenbergenstichting op het spoor van de staties: ze zouden in de kelder van de pastorie in Kaatsheuvel liggen. Pastor Luijckx daalde met een van de bestuursleden af en toonde dat daar veertien staties lagen; alleen De Ontmoeting van Jezus met zijn moeder Maria ontbrak. Was die kapotgegaan bij de verwijdering? Was hij ontvreemd? Weggegeven? Gelukkig gaf hij er twee mee in bruikleen. Die hebben zowel in het stadhuis als in Theek 5 tentoongesteld gestaan. En daar zag ook pastoor Jochem van Velthoven die prachtige kunstwerken. In zijn St-Jansbasiliek hangen al fraaie glyptieken van Steenbergen en ook het hoofdaltaar is van deze kunstenaar. Wat zou deze Kruisweg schitterend aansluiten bij die werken.

Vermist

Een lange zoektocht begon. Hoe krijgen we die inspirerende werken naar Oosterhout? En als dat lukt, hoe lossen we dan het gemis van die ene verdwenen statie op? Nu kennen alle Oosterhouters het beeld van Abraham bij de ingang van het stadspark wel. Het origineel raakte beschadigd en de prachtige replica is gehakt door de kleinzoon van Niel Steenbergen, Jelle Steendam. Die verklaarde zich ook bereid de vermiste statie te hakken.

Eureka

Uiteindelijk gaf het bisdom ’s-Hertogenbosch de Kruisweg in bruikleen aan onze basiliek. En onlangs zijn ze uit de krochten van de wijnkelder onder de pastorie in Kaatsheuvel weer opgedolven en naar Oosterhout gebracht. Daar verwelkomde de pastoor ze: ‘Dit voelt als thuiskomen. Ze zijn weliswaar voor Kaatsheuvel gemaakt, maar wel in Oosterhout.’ En tot zijn grote vreugde zag hij dat die ene vermiste statie er ook bij was. Die had verstopt gestaan achter een andere.

In Catharinadal kan men tijdelijk de expressionistische Kruisweg van Albert Servaes bewonderen. De gruwelen van het lijden staan er zó aangrijpend verbeeld dat het Vaticaan vond dat de goddelijkheid van Christus tekort gedaan werd: hij mocht niet geëxposeerd worden. Tot Pasen kunt u op woensdag en zaterdag van 15.00 uur tot 17.00 uur die Kruisweg nog gaan bekijken. In de Goede Week van 25 tot en met 30 maart kunt u de Kruisweg van Niel Steenbergen alvast komen bewonderen in de St-Jan. Alle vijftien staties liggen er uitgestald. En Joep Struyk gaat kijken hoe ze een definitieve plaats kunnen krijgen, zodat iedere bezoeker van de basiliek zich voortaan door deze kunstwerken kan laten inspireren en zich kan verbazen over het talent dat van deze werken afstraalt. Kunstwerken van een van de grootste kunstenaars uit onze stad: Niel Steenbergen. De Stichting mag er trots op zijn dat deze prachtige beeldhouwwerken weer de aandacht krijgen die ze verdienen.